Uzbekistan, oo ah magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Uzbekistan, waa waddan aan bad lahayn oo ku yaal Bartamaha Aasiya, wuxuu xuduud la leeyahay badda Aral ee waqooyi-galbeed wuxuuna xuduud la leeyahay Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan iyo Afghanistan. Wadarta guud waa 447,400 Km oo laba jibbaaran. Dhulku wuu sarreeyaa xagga bari, galbeedna wuu ku yar yahay. Meelaha hoose ee dooxada ayaa ah 80% guud ahaan aagga, badankooduna waxay ku yaalliin lamadegaanka Kyzylkum ee waqooyi-galbeed. Bariga iyo koonfurtu waxay ka tirsan yihiin cidhifka galbeed ee buuraha Tianshan iyo buuraha Gisar-Alai, oo ay weheliyaan caanka caanka ah ee loo yaqaan Fergana Basin iyo Zelafshan Basin. Waxaa jira dooxooyin waxtar leh oo leh khayraad dabiici ah oo aad u hodan ku ah dhulka. Wabiyada ugu waaweyn waa Amu Darya, Syr Darya iyo Zelafshan. Waxay leedahay cimilo qaaradeed oo aad u qalalan. Celceliska heerkulka bisha Luulyo waa 26 ～ 32 ℃, iyo heer kulka xilliga koonfureed inta badan waa ilaa 40 ℃; celceliska heerkulka bisha Janaayo waa -6 ～ -3 ℃, iyo heerkulka ugu hooseeya ee ugu hooseeya woqooyiga waa -38 ℃. Celcelis ahaan roobka sanadlaha ah waa 80-200 mm dhul bannaanka iyo dhulka hoose iyo 1,000 mm meelaha buuraleyda ah, badankooduna waxay isugu soo urureen xilliga jiilaalka iyo guga. Uzbekistan waa wadan caan ah oo qadiimi ah kuna yaal "Silk Road" taariikh dheerna la leh Shiinaha iyada oo loo maro "Silk Road".

Dalka oo dhan wuxuu u qaybsan yahay 1 jamhuuriyad iskeed u taagan (Jamhuuriyadda madaxbanaan ee Karakalpakstan), 1 degmo (Tashkent) iyo 12 gobol: Andijan, Bukhara, Jizak, Kashka Daria, Navoi, Namangan, Samarkand, Surhan, Syr Darya, Tashkent, Fergana, iyo Kharzmo.

Qabiilka Uzbek-ga oo la sameeyay qarnigii 11aad ilaa 12aad ee miilaadiga. Qarnigii 13aad ilaa 15aad waxaa xukumi jiray boqortooyadii Mongol Tatar Timur. Qarnigii 15-naad, ayaa la aasaasay gobolka Uzbek ee ka amar qaata King Shybani. 1860-yadii iyo 70-meeyadii, qayb ka mid ah dhulkii Uzbekistan waxaa ku midoobay Ruushka. Awooddii Soofiyeeti waxaa la aasaasay Noofambar 1917, Uzbek Soviet Socialist Republic waxaa la aasaasay 27-kii Oktoobar, 1924 waxayna ku biirtay Midowgii Soofiyeeti. Madaxbanaanida waxaa lagu dhawaaqay 31 Agoosto, 1991, wadankiina waxaa loo bixiyay Jamhuuriyadda Uzbekistan.

Calanka qaranka: Waa leydi jiif ah oo le'eg cabirka dhererka iyo ballaca 2: 1. Laga soo bilaabo kor ilaa hoose, waxaa jira saddex qaybood oo ballaadhan oo is barbar socda oo buluug khafiif ah, caddaan ah, iyo cagaar khafiif ah, waxaana jira laba xarig oo casaan khafiif ah oo u dhexeeya cadceedda iyo buluugga fudud iyo kuwa cagaaran ee cagaaran. Dhinaca bidix ee kooxda buluugga khafiifka ah, waxaa ku jira dayax madoobaad cad iyo 12 xiddigood oo cadcad oo shan gees leh. Uzbekistan waxay noqotay jamhuuriyad Midowgii Soofiyeeti ee hore sanadkii 1924. Tan iyo sanadkii 1952, calanka qaranka ee la qaatay wuxuu la mid yahay kii hore ee Midowgii Soofiyeeti, marka laga reebo inuu jiro caleemo dhexda buluug balaaran oo leh cariish cadaan ah oo cirka iyo sare ah. Sharciga Madax-bannaanida Qaranka ee Uzbekistan waxaa la ansixiyay 31-kii Ogos 1991-kii, waxaana la adeegsaday calanka qaranka ee kor ku xusan 11-kii Oktoobar.

Uzbekistan waa waddanka ugu dadka badan Bartamaha Aasiya. Waxay leedahay dad gaaraya 26.1 milyan (Diseembar 2004). Oo ay ku jiraan 134 qowmiyadood, Uzbekistan waxay noqdeen 78.8%, Ruushka waxay noqdeen 4,4%, Tajiks waxay noqdeen 4.9%, Kazakhs waxay heleen 3.9%, Tatars waxay noqdeen 1.1%, Karakalpak waxay heleen 2.2%, Kyrgyz waxay heshay 1%, Qowmiyada Kuuriya waxay gaarayeen 0.7%. Qowmiyadaha kale waxaa ka mid ah Ukraine, Turkmen iyo Belarusian groups. Inta badan dadka degan waxay aaminsan yihiin diinta Islaamka waana Sunni. Luqadda rasmiga ah waa Uzbek (waa qoys ku hadla luqadda Turkic ee reer Altaic), Ruushkuna waa luuqadda luuqadda. Diinta ugu weyni waa islaamka, oo ah Sunni, ta labaadna waa bariga Orthodox.

Uzbekistan waxay hodan ku tahay kheyraadka dabiiciga, warshadaha tiirarka dhaqaalaha qarankuna waa "afarta dahab": dahab, "platina" (cudbi), "wujin" (saliid), iyo "dahab buluug ah" (gaaska dabiiciga). Si kastaba ha noqotee, qaabdhismeedka dhaqaale waa mid keliya oo warshadaha wax soo saarka ayaa dib u dhac yar. Kaydka dahabka ee Uzbekistan ayaa kaalinta afraad kaga jira adduunka, iyada oo leh ilo biyo badan iyo kaymaha oo gaadha 12%. Waxsoosaarka makiinadaha, biraha aan birta ahayn, biraha waxsoosaarka, warshadaha dharka iyo xariirta ayaa si heer sare ah u horumarsan.

Aagga cimilada ayaa ku habboon horumarka ballaaran ee dhaqaalaha beeraha, astaamaha beeraha ayaa ah kaabayaasha dhaqaale ee lagu ilaaliyo beeraha waraabka. Warshadaha udub dhexaadka u ah beeraha ayaa ah suufka la beero, dhir dhaqashada, xanaanada xoolaha, khudradda iyo miro abuur sidoo kale waxay fadhiyaan boos muhiim ah. Waxsoosaarka suufka ee sanadlaha ah wuxuu gaaraa saddex-meelood labo meelood oo ka mid ah cudbigii ka soo bixi jiray Midowgii Soofiyeeti ee hore, oo kaalinta afraad ka galay adduunka, waxaana loo yaqaannaa "Dalka Platinum". Warshadaha xanaanada xoolaha waa kuwo horumarsan, badanaa xoolahoodu waxay dhaqdaan adhiga, sidoo kale dhaqankuna waa mid horumarsan. Uzbekistan waa gobol soo maray "Silk Road" qadiim ah.Waxaa jira in ka badan 4,000 muuqaal dabiici ah iyo dhaqameed guud ahaan dalka, gaar ahaan magaalooyinka sida Tashkent, Samarkand, Bukhara iyo Khiva.

Tashkent: Tashkent, oo ah caasimada Uzbekistan, waa magaalada ugu weyn Bartamaha Aasiya waana xarun muhiim u ah dhaqaalaha iyo dhaqanka. Waxay ku taal bariga Uzbekistan, galbeedka buuraleyda Chatkal, oo ku taal bartamaha oasis ee dooxada Chirchik, oo ah qayb ka mid ah wabiga Syr, oo jooggeedu yahay 440-480 mitir. Tirada dadku waa 2,135,700 (Diseembar 2004), 80% ka mid ah waa Russia iyo Uzbek, dadka laga tirada badan yahay waxaa ka mid ah Tatar, Yuhuud iyo Ukraine. Magaaladaan qadiimiga ah waxay xarun muhiim ah u ahayd iyo xarunta gaadiidka ee ganacsiga bari-galbeed waqtiyadii hore, halka caanka ah ee "Silk Road" ayuuna soo maray halkan. Shiinaha qadiimiga ah, Zhang Qian, Fa Xian iyo Xuanzang dhammaantood waxay ka tageen raadadkoodii.

Tashkent waxaa loola jeedaa "Magaalada Dhagax" ee ku taal Uzbek. Waxaa loogu magac daray ka dib markii ay ku taallo agagaaraha hareeraha cirifka oo ay leedahay quruurux aad u waaweyn. Tani waa magaalo qadiim ah oo leh taariikh fog, magaaladan waxaa la dhisay horaantii qarnigii labaad ee dhalashadii miilaadiga, waxay caan ku ahayd ganacsiga iyo farsamada gacanta qarnigii lixaad, waxayna noqotay meesha kaliya ee laga maro wadadii hore ee Silk. Markii ugu horreysay ayaa lagu arkay diiwaanada taariikhiga ah qarnigii 11aad ee miilaadiga. Waxay noqotay magaalo deyr leh 1865, oo ay ku noolaayeen qiyaastii 70,000 waqtigaas.Waxay ahayd xarunta ugu weyn ee ganacsiga Ruushka iyo markii dambe ku milmay Boqortooyada Ruushka. Sanadkii 1867-kii waxay noqotay xarunta maamulka ee Jamhuuriyadda Is-maamulka Turkestan. Waxay noqotay caasimada jamhuuriyada Uzbekistan (mid ka mid ah jamhuuriyadihii midowgii sofiyeeti) ilaa 1930, waxayna noqotay caasimada jamhuuriyada madaxbanaan ee Uzbekistan taariikhdu markay ahayd August 31, 1991.