Афганистан нь 652,300 хавтгай дөрвөлжин км талбайг эзэлдэг бөгөөд Баруун Ази, Өмнөд Ази, Төв Азийн уулзвар дээр байрладаг бөгөөд энэ нь Хойд ба Өмнөдийн хоорондох тээврийн газарзүйн чухал байршил юм. Энэ нь хойд талаараа Туркменистан, Узбекистан, Тажикистантай хиллэдэг бөгөөд цухуйсан нарийхан зурвас нь Хятад, зүүн ба зүүн өмнөд хэсэг нь Пакистан, баруун нь Ирантай хиллэдэг. Нутаг дэвсгэр нь уулархаг, өндөрлөг газар, уулс нь тус улсын нутаг дэвсгэрийн 4/5 хувийг эзэлдэг бөгөөд хойд ба баруун өмнөд хэсэг нь тэгш тал, баруун өмнөд хэсэг нь цөлтэй байдаг. Эх газрын уур амьсгал нь улс орныг хуурай, хур тунадас багатай болгодог бөгөөд жилийн болон өдрийн температурын ялгаа, улирал илт ажиглагддаг.

Афганистан 652,300 хавтгай дөрвөлжин км газар нутагтай. Баруун Ази, Өмнөд Ази, Төв Азийн уулзвар дээр байрладаг бөгөөд энэ нь хойд ба өмнөдийг холбосон гол газар болох газарзүйн чухал байршил юм. Энэ нь хойд талаараа Туркменистан, Узбекистан, Тажикистантай хиллэдэг бөгөөд цухуйсан нарийхан зурвас нь Хятад, зүүн ба зүүн өмнөд хэсэг нь Пакистан, баруун нь Ирантай хиллэдэг. Нутаг дэвсгэр нь уулархаг, өндөрлөг газар, уулс нь нийт нутгийн 4/5 хувийг эзэлдэг бөгөөд хойд ба баруун өмнөд хэсэг нь ихэвчлэн тэгш тал бөгөөд баруун өмнөд хэсэгт цөл байдаг. Дундаж өндөр нь 1000 метр юм. Тус улсын хамгийн том Хиндукуш уулын нуруу нь зүүн хойд зүгээс баруун өмнөд чиглэлд диагональ байдлаар явагддаг. Гол голууд нь Амударья, Гилменд, Кабул, Харируд юм. Эх газрын уур амьсгал нь улс орныг хуурай, хур тунадас багатай, жилийн болон өдрийн температурын зөрүү ихтэй, улирал нь илт, өвөл хүйтэн, зуны туйлын халуун байдаг.

Афганистан нь мужуудад харьяа хошуу, дүүрэг, хот суурин, тосгон зэрэг 33 мужид хуваагдана.

15-р зуунаас өмнө Афганистан нь Европ, Ойрхи Дорнод ба Энэтхэг, Алс Дорнодын хоорондох худалдаа, соёлын солилцооны төв байв. 15-р зууны төгсгөлд Европоос Энэтхэг хүрэх далайн замыг нээсний дараа Афганистан хаагдав. 1747 онд Афганистаны ард түмэн гадны түрэмгийлэгчдийг хөөн зайлуулж, тусгаар тогтносон, нэгэн цагт хүчирхэг Афганистан хаант улсыг байгуулж, Османы эзэнт гүрний дараа ордог лалын шашинт улс болжээ. 1878 онд Их Британи Афганистан руу хоёр дахь удаагаа довтолж Афганистантай Гандамакийн гэрээнд гарын үсэг зурснаар Афганистан дипломат хүчээ алдсан. 1895 онд Их Британи, Орос хоёр Памирыг хувааж Вахан мужийг Их Британи-Оросын хамгаалалтын бүс болгон тогтоох гэрээнд гарын үсэг зурав. 1919 онд Афганистаны ард түмэн Британийн гурав дахь довтолгоог ялсны дараа тусгаар тогтнолоо олж авав. 1978 оны 4-р сард Афганистаны Ардчилсан Ардчилсан нам засгийн газраа унагах зорилгоор цэргийн эргэлт хийж, нэрээ Бүгд Найрамдах Афганистан улс болгон өөрчилжээ. Зөвлөлтийн арми 1979 онд Афганистан руу довтлов. 1987 оны 11-р сард Афганистан дахь Агуу Лоя Жирга Бүгд Найрамдах Афганистан Улсын нэрийг Бүгд Найрамдах Афганистан болгон албан ёсоор өөрчлөх шийдвэр гаргав. 1989 оны 2-р сарын 15-нд Зөвлөлт холбоот улс Афганистан улсаас цэргээ гаргахаас өөр аргагүй болов. 1992 оны 4-р сарын 28-нд тус улс Афганистаны Лалын улс нэртэй болжээ. 1997 оны 10-р сард тус улс Афганистаны Исламын Эмират нэртэй болжээ. 2004 оны 11-р сард Карзай Афганистаны түүхэн дэх үнэмлэхүй давуугаар ардчилсан замаар сонгогдсон анхны ерөнхийлөгчөөр сонгогдлоо.

Төрийн далбаа: 2002 оны 2-р сарын 5-нд Афганистан шинэ төрийн далбааг батлав. Шинэ төрийн далбааг 1964 оны Афганистаны үндсэн хуулийн дагуу боловсруулсан бөгөөд хар, улаан, ногоон өнгийн тууз, Афганистаны төрийн сүлдээс бүрдсэн болно.

Афганистаны хүн ам ойролцоогоор 28.5 сая хүн байна (2004 оны 7-р сард тооцоолсон). Тэдгээрийн дотор Паштунчууд 38-44%, Тажикчууд 25% -ийг эзэлдэг.Үүнээс гадна Узбек, Хазара, Туркмен, Балуч, Нуристан зэрэг 20 гаруй үндэстний цөөнх байдаг. Албан ёсны хэл нь пушту, дари (өөрөөр хэлбэл перс хэл). Орон нутгийн бусад хэлэнд узбек, балучистан, турк гэх мэт орно. Оршин суугчдын 98 гаруй хувь нь ислам шашинд итгэдэг бөгөөд үүний 90% нь суннит, үлдсэн нь шиит шашинтай.

Афганистан бол хоцрогдсон хөдөө аж ахуй, мал аж ахуй эрхэлдэг улс юм. 1971 онд НҮБ-аас дэлхийн хамгийн буурай хөгжилтэй орнуудын тоонд оржээ. Азербайжаны эрдэс баялаг харьцангуй баялаг боловч бүрэн боловсруулагдаагүй байна. Одоогийн байдлаар батлагдсан нөөцөд байгалийн хий, нүүрс, давс, хром, төмөр, зэс, гялтгануур, маргад эрдэнийн зэрэг багтдаг. Олон жилийн дайны улмаас Афганистаны аж үйлдвэрийн бааз нурахад хүргэсэн. Хөнгөн үйлдвэр, гар урлалын салбар, үүнд ихэвчлэн нэхмэл, бордоо, цемент, арьс шир, хивс, цахилгаан эрчим хүч, элсэн чихэр, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг боловсруулах зэрэг орно. Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үнийн дүнгийн 42 орчим хувийг гар урлалын салбар эзэлдэг. Хөдөө аж ахуй, мал аж ахуй нь Афганистаны үндэсний эдийн засгийн гол тулгуур багана юм. Газар тариалан, мал аж ахуйн хүн ам нь нийт хүн амын 80% -ийг эзэлдэг. Тариалсан газар нь тухайн улсын нийт газар нутгийн 10% хүрэхгүй хувийг эзэлдэг. Гол тарималд улаан буудай, хөвөн, чихрийн нишингэ, хатаасан жимс, төрөл бүрийн жимс орно. Мал аж ахуйн гол бүтээгдэхүүн бол тарган сүүлт хонь, үхэр, ямаа юм.

Гол хотууд

Кабул: Кабул бол Афганистаны төв, Кабул мужийн төв, Афганистаны хамгийн том хот юм. 3000 гаруй жилийн түүхтэй алдартай хот бөгөөд 1773 оноос хойш Афганистаны нийслэл болжээ. "Кабул" гэдэг нь Синди хэлээр "худалдааны төв" гэсэн утгатай.

Кабул нь Афганистаны зүүн хэсэгт, Хиндукуш уулын өмнөд бэлд, 1800 метрийн өндөрт хөндийд байрладаг бөгөөд газар нутаг нь аюултай бөгөөд хүрээлэн буй уулс нь U хэлбэрийн уулсаар хүрээлэгдсэн байдаг. Кабул гол нь хотын төвөөр дайрч, Кабул хотыг хоёр хэсэгт хуваадаг бөгөөд өмнөд эрэгт хуучин хот, хойд эрэгт шинэ хот байрладаг. Шинэ хот харьцангуй цэцэглэн хөгжсөн байна. Ихэнх бизнесийн хороолол, ордон, албан ёсны болон өндөр зэрэглэлийн орон сууц энд төвлөрсөн. Хотод олон ордон байдаг бөгөөд илүү алдартай нь Гулхана ордон, Диркуса ордон, Саладат ордон, Роуз палас, Дар Аман зэрэг ордонууд байдаг. Ордон гэх мэт. Дар Аман ордон бол парламентын болон засгийн газрын хэлтсүүдийн байрладаг газар юм.

Кабулын төвд байрлах Мэйванд гудамжинд дөрвөн их буугаар хүрээлэгдсэн ногоон Мэйвандын хөшөө байдаг. Хотын эргэн тойрон дахь толгод дээр чулуун толгод, эртний цамхаг, эртний булш, эртний цайз, лалын сүм хийд, сүм хийд элбэг байдаг. Алдартай нь Шахиду Шамширах сүм, Бабелийн бунхан, Мохаммед Динард Шахын бунхан, Үндэсний музей, Археологийн музей гэх мэт. Хотын өмнөд хэсэгт орших "Зах" шүтээн нь Исламын дээвэр маягийн барилга бөгөөд Исламын Шиа урсгалыг үндэслэгч Алигийн оршин суудаг газар юм. Шүтээнээс ойролцоогоор 30-40 метрийн зайд асар том чулуу байдаг бөгөөд 2 метр урт, 1 метр өргөнтэй том оёдол төв хэсэгт хуваагдана.Домогт өгүүлснээр бол Алигийн сэлэмний үлдээсэн ариун дурсгал бол бул чулууг хагалж байв.