ئىسرائىلىيە ئىسرائىلىيە دۆلىتىنىڭ تولۇق ئىسمى ، 1947-يىلى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ پەلەستىننى پارچىلاش قارارىغا ئاساسەن ، ئىسرائىلىيە دۆلىتىنىڭ كۆلىمى 14 مىڭ 900 كۋادرات كىلومېتىر. ئۇ غەربىي ئاسىياغا جايلاشقان ، شىمالدا لىۋان ، شەرقىي شىمالدا سۈرىيە ، شەرقتە ئىئوردانىيە ، غەربتە ئوتتۇرا يەر دېڭىزى ، جەنۇبتا ئاكابا قولتۇقى بىلەن تۇتىشىدۇ. ئۇ ئاسىيا ، ئافرىقا ۋە ياۋروپانىڭ تۇتىشىدىغان جايى. دېڭىز قىرغىقى ئۇزۇن ۋە تار تۈزلەڭلىك بولۇپ ، شەرقتە تاغ ۋە ئېگىزلىك بار. ئۇنىڭ ئوتتۇرا دېڭىز كىلىماتى بار.

ئىسرائىلىيەنىڭ تارىخى ئۇزۇن بولۇپ ، دۇنيادىكى ئاساسلىق دىنلارنىڭ يەھۇدىي دىنى ، ئىسلام ۋە خىرىستىيان دىنىنىڭ تۇغۇلغان جايى. يىراقتىكى يەھۇدىي ئەجدادلىرى ئىبرانىيلار بولۇپ ، قەدىمكى سېمىتىتنىڭ تارمىقى ئىدى. مىلادىدىن بۇرۇنقى 13-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا ، ئۇ مىسىردىن پەلەستىنگە كۆچۈپ كېلىپ ، ئىبرانىي پادىشاھلىقى ۋە ئىسرائىلىيە پادىشاھلىقىنى قۇرغان. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 722-ۋە 586-يىللاردا ، بۇ ئىككى پادىشاھلىق ئاسسۇرلار تەرىپىدىن بويسۇندۇرۇلۇپ ، بابىللىقلار تەرىپىدىن ۋەيران قىلىنغان. رىملىقلار مىلادىدىن ئىلگىرىكى 63-يىلى تاجاۋۇز قىلغان ، يەھۇدىيلارنىڭ كۆپىنچىسى پەلەستىندىن قوغلاپ چىقىرىلىپ ، ياۋروپا ۋە ئامېرىكىدا سۈرگۈن قىلىنغان. پەلەستىن 7-ئەسىردە ئەرەب ئىمپېرىيىسى تەرىپىدىن ئىشغال قىلىنغان ، شۇنىڭدىن كېيىن ئەرەبلەر بۇ رايوندىكى ئاھالىلەرنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمىغا ئايلانغان. پەلەستىن 16-ئەسىردە ئوسمانلى ئىمپېرىيىسى تەرىپىدىن قوشۇۋېلىندى. 1922-يىلى ، مىللەتلەر بىرلەشمىسى پەلەستىندە ئەنگلىيەنىڭ «ماندات مانداتى» نى ماقۇللاپ ، پەلەستىندە «يەھۇدىيلار ئۆيى» قۇرۇشنى بەلگىلىدى. كېيىن دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىن كەلگەن يەھۇدىيلار پەلەستىنگە كۆپلەپ كۆچۈپ كەلگەن. 1947-يىلى 11-ئاينىڭ 29-كۈنى ، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى ئومۇمىي مەجلىسى قارار ماقۇللاپ ، پەلەستىندە ئەرەب دۆلىتى ۋە يەھۇدىي دۆلىتى قۇرۇش توغرىسىدا قارار چىقاردى. ئىسرائىلىيە دۆلىتى 1948-يىلى 5-ئاينىڭ 14-كۈنى رەسمىي قۇرۇلدى.

دۆلەت بايرىقى: ئۇ تىك تۆت بۇلۇڭلۇق ، ئۇزۇنلۇقى بىلەن كەڭلىك نىسبىتى تەخمىنەن 3: 2. بايراق مەيدانى ئاق ۋە ئۈستى كۆك رەڭلىك بەلۋاغ بىلەن ئاق. كۆك ۋە ئاق رەڭلەر يەھۇدىيلار دۇئادا ئىشلىتىدىغان شالنىڭ رەڭگىدىن كەلگەن. ئاق بايراقنىڭ ئوتتۇرىسىدا كۆك ئالتە ئۇچلۇق يۇلتۇز بار ، بۇ قەدىمكى ئىسرائىلىيە پادىشاھى داۋۇتنىڭ يۇلتۇزى بولۇپ ، دۆلەتنىڭ كۈچىگە سىمۋول قىلىنغان.

ئىسرائىلىيەنىڭ 7 مىليون 150 مىڭ نوپۇسى بار (2007-يىلى 4-ئايدا ئىيوردان دەرياسىنىڭ غەربىي قىرغىقى ۋە شەرقىي ئېرۇسالىمدىكى يەھۇدىيلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ) ، بۇنىڭ ئىچىدە 5 مىليون 720 مىڭ يەھۇدىي بولۇپ ،% 80 نى ئىگىلەيدۇ (دۇنيادىكى 13 مىليون يەھۇدىنىڭ تەخمىنەن% 44) ، 1 مىليون 430 مىڭ ئەرەب بار ، بۇ% 20 نى ، ئاز ساندىكى درۇز ۋە بەدەۋىنى تەشكىل قىلىدۇ. تەبىئىي نوپۇسنىڭ ئېشىش نىسبىتى% 1.7 ، نوپۇس زىچلىقى ھەر كۋادرات كىلومېتىرغا 294 ئادەم. ئىبرانىيچە ۋە ئەرەبچە ھەر ئىككىسى ھۆكۈمەت تىلى بولۇپ ، ئىنگلىز تىلى كۆپ قوللىنىلىدۇ. ئاھالىلەرنىڭ كۆپىنچىسى يەھۇدىي دىنىغا ئېتىقاد قىلىدۇ ، قالغانلىرى ئىسلام ، خىرىستىئان دىنى ۋە باشقا دىنلارغا ئىشىنىدۇ.

50 يىلدىن كۆپرەك ۋاقىتتىن بۇيان ، ئىسرائىلىيە يەرلىرى نامرات ۋە بايلىق كەمچىل بولغاچقا ، ئىلىم-پەن ۋە تېخنىكا كۈچلۈك دۆلەت يولىدا مېڭىپ ، مائارىپ ۋە خادىملارنى تەربىيىلەشكە ئەھمىيەت بېرىپ ، ئىقتىساد تېز تەرەققىي قىلالايدۇ. 1999-يىلى كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان GDP 1 گە يەتتى. 60 مىڭ دوللار. ئىسرائىلىيەنىڭ يۇقىرى تېخنىكىلىق كەسىپلىرىنىڭ تەرەققىياتى دۇنيانىڭ دىققىتىنى قوزغىدى ، بولۇپمۇ ئېلېكترون ، خەۋەرلىشىش ، كومپيۇتېر يۇمشاق دېتالى ، داۋالاش ئۈسكۈنىلىرى ، بىئوتېخنىكا قۇرۇلۇشى ، دېھقانچىلىق ۋە ئاۋىئاتسىيە قاتارلىق ئىلغار تېخنىكا ۋە ئەۋزەللىكلەر بىلەن. ئىسرائىلىيە قۇملۇق رايونىنىڭ چېتىگە جايلاشقان بولۇپ ، سۇ مەنبەسى كەمچىل. ئېغىر سۇ كەمچىللىكى ئىسرائىلىيەنى دېھقانچىلىقتا ئۆزگىچە تېمىتىپ سۇغىرىش سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى شەكىللەندۈرۈپ ، ھازىرقى سۇ بايلىقىدىن تولۇق پايدىلىنىپ ، چوڭ قۇملۇقنى بوستانلىققا ئايلاندۇردى. ئومۇمىي نوپۇسنىڭ% 5 كىمۇ يەتمەيدىغان دېھقانلار كىشىلەرنى بېقىپلا قالماي ، يەنە نۇرغۇن ئەلا سۈپەتلىك مېۋە ، كۆكتات ، گۈل ۋە پاختا ئېكسپورت قىلىدۇ.

بۇتخانا تېغى يەھۇدىيلار ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم مۇقەددەس جاي. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 1-ئەسىردە يەھۇدىيە پادىشاھى داۋۇتنىڭ ئوغلى سۇلايمان 7 يىل ۋاقىت سەرپ قىلىپ ، 200 مىڭ ئادەمنى يېرۇسالېمدىكى بىر تاغدا ئۆتكۈزدى ، كېيىن ئۇ داڭق چىقاردى. بۇتخانا تېغىدا (بۇتخانا تېغى دەپمۇ ئاتىلىدۇ) يەھۇدىي رەببىمىز يەھۋاغا چوقۇنىدىغان جاي سۈپىتىدە ھەيۋەتلىك بىر بۇتخانا سېلىنغان بولۇپ ، بۇ يېرۇسالېمدىكى مەشھۇر تۇنجى بۇتخانا. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 586-يىلى ، بابىلون قوشۇنى يېرۇسالېمنى ئىشغال قىلدى ، بىرىنچى بۇتخانا ۋەيران بولدى. كېيىن ، يەھۇدىيلار بۇتخانىنى ئىككى قېتىم قايتا قۇردى ، ئەمما رىم ئىشغالىيىتىدە ئۇ ئىككى قېتىم ۋەيران بولدى. ئەڭ مۇقەددەس جاينى قوغدايدىغان مەشھۇر باسىلىكا مىلادىدىن بۇرۇنقى 37-يىلى سۇلايمانغا ئۇلۇغ ھىرود I سالغان بىرىنچى بۇتخانىنىڭ خارابىلىكىگە قايتا قۇرۇلدى. ھىرود بۇتخانىسى مىلادى 70-يىلى قەدىمكى رىمنىڭ تىتۇس رىۋايىتى تەرىپىدىن ۋەيران قىلىنغان. ئۇنىڭدىن كېيىن ، يەھۇدىيلار ئەسلىدىكى بۇتخانىنىڭ تاشلىرى بىلەن ئەسلىدىكى يەھۇدىي بۇتخانىسىنىڭ خارابىلىكىگە ئۇزۇنلۇقى 52 مېتىر ، ئېگىزلىكى 19 مېتىر كېلىدىغان تام سالغان. «غەربىي تام». يەھۇدىيلار «ۋارقىرىغان تام» دەپ ئاتىلىدۇ ۋە بۈگۈنكى كۈندە يەھۇدىي دىنىنىڭ ئەڭ مۇھىم ئىبادەت ئوبيېكتىغا ئايلاندى.

ئېرۇسالىم: ئېرۇسالىم پەلەستىننىڭ ئوتتۇرا قىسمىدىكى يەھۇدىيە تېغىنىڭ تۆت تېغىغا جايلاشقان. ئۇ 5000 يىلدىن ئارتۇق تارىخقا ئىگە دۇنياغا داڭلىق تارىخىي شەھەر. تاغ بىلەن قورشالغان ، يەر مەيدانى 158 كۋادرات كىلومېتىر بولۇپ ، شەرقتىكى كونا شەھەر ، غەربتىكى يېڭى شەھەردىن تەركىب تاپقان. 835 مېتىر ۋە 634،000 (2000) ئېگىزلىكتە ، ئۇ ئىسرائىلىيەدىكى ئەڭ چوڭ شەھەر.

ئېرۇسالىمنىڭ كونا شەھىرى دىنىي مۇقەددەس شەھەر ۋە يەھۇدىي دىنى ، ئىسلام ۋە خىرىستىئان دىنىدىن ئىبارەت ئۈچ چوڭ دىننىڭ تۇغۇلغان جايى. ئۈچ دىننىڭ ھەممىسى ئېرۇسالىمنى ئۆزىنىڭ مۇقەددەس جايى دەپ قارايدۇ. دىن ۋە ئەنئەنە ، تارىخ ۋە ئىلاھىيەت ، شۇنداقلا مۇقەددەس جاي ۋە دۇئا ئۆيلىرى يېرۇسالېمنى يەھۇدىيلار ، خىرىستىيانلار ۋە مۇسۇلمانلار ھۆرمەتلەيدىغان مۇقەددەس شەھەرگە ئايلاندۇردى.

ئېرۇسالىمنىڭ ئورنى ئالدى بىلەن «جېبۇس» دەپ ئاتالغان ، چۈنكى خېلى بۇرۇنلا ، «جېبۇس» ئىسىملىك ​​ئەرەب كەنئانلىق قەبىلىسى ئەرەب يېرىم ئارىلىدىن كۆچۈپ كېلىپ بۇ يەرگە ئولتۇراقلاشقان ۋە يېزا قۇرغان. قەلئە سېلىپ بۇ يەرگە قەبىلە نامىنى قويۇڭ. كېيىن ، كەنئانلىقلار بۇ يەردە بىر شەھەر قۇرۇپ ، ئۇنىڭغا «ياۋرو سالىم» دەپ ئىسىم قويغان. مىلادىدىن ئىلگىرىكى مىڭ يىللار ئەتراپىدا ، يەھۇدىي پادىشاھلىقىنىڭ قۇرغۇچىسى داۋىد بۇ يەرنى بويسۇندۇرۇپ ، ئۇنى يەھۇدىي پادىشاھلىقىنىڭ پايتەختى قىلىپ ئىشلەتكەن. ئۇ «Yuro Salim» دېگەن ئىسىمنى داۋاملىق ئىشلىتىپ كەلگەن. Euro Salam ". خەنزۇلار بۇنى «ئېرۇسالىم» دەپ تەرجىمە قىلىدۇ ، يەنى «تىنچلىق شەھىرى». ئەرەبلەر بۇ شەھەرنى «گوردېس» ياكى «مۇقەددەس شەھەر» دەپ ئاتايدۇ.

ئېرۇسالىم ئۇزۇندىن بۇيان پەلەستىنلىكلەر بىلەن ئىسرائىلىيەلىكلەر بىللە تۇرىدىغان شەھەر بولۇپ كەلدى. رىۋايەتلەرگە قارىغاندا ، مىلادىدىن ئىلگىرىكى 10-ئەسىردە ، داۋۇتنىڭ ئوغلى سۇلايمان تەختكە چىقىپ ، يېرۇسالېمدىكى سىئون تېغىدا يەھۇدىي ئىبادەتخانىسى قۇرغان. ئۇ قەدىمكى يەھۇدىيلارنىڭ دىنىي ۋە سىياسىي پائالىيەتلىرىنىڭ مەركىزى ئىدى ، شۇڭا يەھۇدىي دىنى ئېرۇسالىمنى مۇقەددەس جاي قىلدى. كېيىن ، بۇتخانا خارابىلىكىگە يەھۇدىيلار تەرىپىدىن «ۋارقىرىغان تام» دەپ ئاتىلىدىغان شەھەر تېمى سېلىنغان بولۇپ ، ئۇ بۈگۈنكى كۈندە يەھۇدىي دىنىنىڭ ئەڭ مۇھىم ئىبادەت ئوبيېكتىغا ئايلانغان.

يېرۇسالېم كونا شەھىرى قۇرۇلغاندىن بۇيان 18 قېتىم قايتا قۇرۇلدى ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈلدى. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 1049-يىلى ، ئۇ داۋۇت پادىشاھنىڭ ھۆكۈمرانلىقىدىكى قەدىمكى ئىسرائىلىيە پادىشاھلىقىنىڭ كونا شەھىرى ئىدى. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 586-يىلى ، يېڭى بابىلون (ھازىرقى ئىراق) پادىشاھى نەبۇكەدنەسسار ئىككىنچى شەھەرنى ئىشغال قىلىپ ، ئۇنى ۋەيران قىلدى. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 532-يىلى ئۇ پېرسىيە پادىشاھىنىڭ تاجاۋۇزىغا ئۇچرىغان ۋە ئىشغال قىلىنغان. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 4-ئەسىردىن كېيىن ، ئېرۇسالىم ئارقا-ئارقىدىن ماكېدونىيە ، پتولېمېي ۋە سېلېۋىد پادىشاھلىقىغا باغلانغان. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 63-يىلى رىم يېرۇسالېمنى ئىشغال قىلغاندا ، يەھۇدىيلارنى شەھەردىن قوغلاپ چىقاردى. رىمنىڭ پەلەستىندىكى يەھۇدىيلارغا قاراتقان زۇلۇمى تۆت چوڭ كۆلەملىك قوزغىلاڭ پەيدا قىلدى. رىملىقلار قانلىق باستۇرۇش ئېلىپ بېرىپ ، بىر مىليوندىن ئارتۇق يەھۇدىينى قىرغىن قىلدى ، نۇرغۇن يەھۇدىيلار ياۋروپاغا بۇلاڭ-تالاڭ قىلىندى ۋە قۇللۇققا ئۆزگەرتىلدى. ئاپەتتىن ئامان قالغان يەھۇدىيلار ئارقا-ئارقىدىن قېچىپ كەتتى ، ئاساسلىقى ھازىرقى ئەنگىلىيە ، فرانسىيە ، ئىتالىيە ، گېرمانىيە ۋە باشقا رايونلارغا ، كېيىنچە كۆپلەپ روسىيە ، شەرقىي ياۋروپا ، شىمالىي ئامېرىكا قاتارلىق دۆلەتلەرگە قېچىپ كەتتى ۋە شۇنىڭدىن باشلاپ يەھۇدىيلارنىڭ سۈرگۈندىكى ئېچىنىشلىق تارىخىنى باشلىدى. مىلادىيە 636-يىلى ، ئەرەبلەر رىملىقلارنى مەغلۇب قىلدى.

11-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا ، رىم پاپاسى ۋە ياۋروپا پادىشاھلىرى «مۇقەددەس شەھەرنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش» نامىدا نۇرغۇن ئەھلى سەلىپلەرنى قوزغىدى. 1099-يىلى ، ئەھلى سەلىپ قوشۇنلىرى ئېرۇسالىمنى ئىشغال قىلدى ، ئاندىن «ئېرۇسالىم پادىشاھلىقى» نى قۇردى. بىر ئەسىرگە يېقىن داۋاملاشتى. 1187-يىلى ، ئەرەب سۇلتانى سالادىن پەلەستىننىڭ شىمالىدىكى خېدىئان ئۇرۇشىدا ئەھلى سەلىپ قوشۇنلىرىنى مەغلۇپ قىلىپ ، ئېرۇسالىمنى ئەسلىگە كەلتۈردى. 1517-يىلدىن 1-دۇنيا ئۇرۇشىدىن ئىلگىرى يېرۇسالېم ئوسمانلى ئىمپېرىيىسىنىڭ ھۆكۈمرانلىقىدا ئىدى.

يېرۇسالېمنىڭ جەنۇبىغا 17 كىلومىتىر كېلىدىغان بەيتلەھەم بازىرىغا يېقىن جايدا ، ماھېد دېگەن ئۆڭكۈر بار. ئېيتىشلارغا قارىغاندا ، ئەيسا بۇ ئۆڭكۈردە تۇغۇلغان ، ھازىر ماخېد چېركاۋى شۇ يەردە سېلىنغان. ئەيسا ياش ۋاقتىدا يېرۇسالېمدا ئوقۇغان ، ئاندىن بۇ يەردە ۋەز-نەسىھەت قىلىپ ، ئۆزىنى مەسىھ (يەنى نىجاتكار) دەپ ئاتىغان ، كېيىن يەھۇدىي دائىرىلىرى تەرىپىدىن شەھەر سىرتىدىكى كرېستكە مىخلانغان ۋە شۇ يەرگە دەپنە قىلىنغان. رىۋايەت قىلىنىشىچە ، ئەيسا ۋاپات بولۇپ 3 كۈندىن كېيىن قەبرىدىن تىرىلىپ 40 كۈندىن كېيىن جەننەتكە چىققان. مىلادىيە 335-يىلى ، قەدىمكى رىم ئىمپېراتورى كونستانتىن I نىڭ ئانىسى ھىلانا ئېرۇسالىمغا ساياھەتكە باردى ۋە ئەيسا قەبرىستانلىقىغا قايتا تىرىلىش چېركاۋى قۇردى ، بۇ مۇقەددەس قەبرىستانلىق چېركاۋى دەپمۇ ئاتىلىدۇ. شۇڭلاشقا ، خىرىستىئان دىنى ئېرۇسالىمنى مۇقەددەس جاي دەپ قارايدۇ.

7-ئەسىرنىڭ بېشىدا ، ئىسلام مۇھەممەد مۇھەممەد ئەرەب يېرىم ئارىلىدا ۋەز سۆزلىگەن ۋە مەككىدىكى يەرلىك ئاقسۆڭەكلەرنىڭ قارشىلىقىغا ئۇچرىغان. بىر كۈنى كەچتە ، ئۇ چۈشىدىن ئويغىنىپ ، پەرىشتە ئەۋەتكەن بىر ئايالنىڭ بېشى بىلەن كۈمۈش كۈلرەڭ ئاتقا مىندى. مەككىدىن يېرۇسالېمغىچە ئۇ مۇقەددەس تاشقا قەدەم قويدى ۋە توققۇز ئاسمانغا قاراپ ئۇچتى. ئۇ جەننەتتىن ئىلھام ئالغاندىن كېيىن ، شۇ كۈنى كەچتە مەككىگە قايتىپ كەلدى. بۇ ئىسلامدىكى مەشھۇر «كەچلىك سەيلە ۋە داڭشياۋ» بولۇپ ، ئۇ مۇسۇلمانلارنىڭ مۇھىم تەلىماتلىرىنىڭ بىرى. بۇ كېچىلىك ساياھەت ئەپسانىلىرى سەۋەبىدىن ، ئېرۇسالىم ئىسلامدىكى مەككە ۋە مەدىنەدىن قالسىلا ئۈچىنچى مۇقەددەس جايغا ئايلاندى.

يېرۇسالېم دىننىڭ ئۈچ مۇقەددەس جايىنىڭ بىرى بولغانلىقى ئۈچۈندۇر. مۇقەددەس جاينى تالىشىش ئۈچۈن ، بۇ يەردە قەدىمكى دەۋرلەردىن بۇيان نۇرغۇن رەھىمسىز جەڭلەر بولغان. ئېرۇسالىم 18 قېتىم ۋەيران بولدى ، ئەمما ئۇ ھەر قېتىم ئەسلىگە كەلدى. بۇنىڭدىكى ئاساسلىق سەۋەب ئۇ دۇنيا ئېتىراپ قىلغان دىنىي مۇقەددەس جاي. بەزى كىشىلەر يېرۇسالېم دۇنيادا قايتا-قايتا ۋەيران قىلىنغان ، ئەمما ھۆرمەتكە سازاۋەر گۈزەل شەھەر ، دېيىشىدۇ. 1860-يىلدىن ئىلگىرى ، ئېرۇسالىمنىڭ شەھەر تېمى بار بولۇپ ، بۇ شەھەر يەھۇدىي ، مۇسۇلمان ، ئەرمېنىيە ۋە خىرىستىيان دىنىدىن ئىبارەت 4 ئولتۇراق رايونغا ئايرىلغان. ئەينى ۋاقىتتا ، شەھەر نوپۇسىنىڭ كۆپ قىسمىنى تەشكىل قىلغان يەھۇدىيلار تامنىڭ سىرتىدا يېڭى ئولتۇراق رايونلارنى قۇرۇپ ، ھازىرقى ئېرۇسالىمنىڭ يادروسىنى شەكىللەندۈردى. كىچىك بازاردىن گۈللەنگەن چوڭ شەھەرگىچە نۇرغۇن يېڭى ئولتۇراق رايون شەكىللىنىدۇ ، ئۇلارنىڭ ھەر بىرى ئۇ يەردىكى مەلۇم بىر توپ ئولتۇراقلىشىشنىڭ ئالاھىدىلىكىنى ئەكىس ئەتتۈرىدۇ.

يېرۇسالېمنىڭ يېڭى شەھىرى غەربكە جايلاشقان. ئۇ 19-ئەسىردىن كېيىن تەدرىجىي قۇرۇلغان. ئۇ كونا شەھەرنىڭ ئىككى ھەسسىسىگە تەڭ كېلىدۇ. بۇ يەردە ئاساسلىقى ئىلىم-پەن ۋە مەدەنىيەت ئورۇنلىرى بار. كوچىنىڭ ئىككى تەرىپىدە قاتار-قاتار ئېگىز بىنالار ، ئازادە ۋە نەپىس مېھمانساراي داچالىرى ۋە كىشىلەر توپى بار چوڭ سودا-سارايلار بار ، گۈزەل باغچىلار بار. كونا شەھەر شەرققە جايلاشقان بولۇپ ، ئەتراپى ئېگىز تام بىلەن قورشالغان. بەزى داڭلىق دىنىي سورۇنلار كونا شەھەردە. مەسىلەن ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام كېچىدە ئاسمانغا كۆتۈرۈلگەندە باسقان مۇقەددەس تاش مەككە كېرنىڭ كۈندىلىك ئۆيى بىلەن ئوخشاش ئورۇنغا جايلاشقان. خېلاي مەسچىتى ، ئەلقەسا مەسچىتى ، مەككىدىكى مۇقەددەس مەسچىت ۋە مەدىنەدىكى پەيغەمبەرنىڭ بۇتخانىسى قاتارلىق دۇنيادىكى ئۈچىنچى چوڭ مەسچىت ، «كونا ئەھدە» ۋە «يېڭى ئەھدە» دە تىلغا ئېلىنغان بارلىق ئىسىملار ، ۋەقەلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك ۋەقەلەر. يەرلىكتە شەھەردە مۇناسىپ چېركاۋ ۋە بۇتخانىلار بار. ئېرۇسالىممۇ دۇنيادىكى ئەڭ مۇھىم ساياھەت شەھەرلىرىنىڭ بىرى.

ئېرۇسالىم ھەم قەدىمكى ھەم زامانىۋى. ئۇ كۆپ خىل شەھەر. ئۇنىڭ ئاھالىلىرى كۆپ خىل مەدەنىيەت ۋە مىللەتلەرنىڭ بىرلىشىشىگە ۋەكىللىك قىلىدۇ ، ھەم قانۇن ۋە دۇنياۋى تۇرمۇش ئۇسۇلىغا قاتتىق ئەمەل قىلىدۇ. بۇ شەھەر ئۆتمۈشنى ساقلاپلا قالماي ، يەنە كەلگۈسى ئۈچۈنمۇ بەرپا قىلىدۇ. ئۇ ھەم تارىخى ئورۇنلارنى ئەستايىدىل ئەسلىگە كەلتۈردى ، يېشىل بوشلۇق ، زامانىۋى سودا رايونى ، سانائەت باغچىسى ۋە شەھەر ئەتراپى رايونلىرىنى كېڭەيتىپ ، ئىزچىللىقى ۋە ھاياتىي كۈچىنى نامايان قىلدى.